Hildegarda z Bingen i jej wiedza zostały zapomniane przez ludzkość na setki lat, a co za tym idzie jej wskazówki lecznicze przestały być powielane wśród społeczeństwa. Pamięć o niej powróciła dopiero dzięki zaangażowaniu i mozolnej pracy doktora Gottfrieda Hertzka, który analizując jej zapiski, dostrzegł ich nieocenioną wartość. Przekonany o konieczności szerzenia jej wiedzy, wyszkolił wielu uczniów, którzy podobnie jak on przekazują medyczną wiedzę Hildegardy na całym świecie. Kim była święta Hildegarda z Bingen i jaką wiedzę nam zostawiła? Jak jej medycyna wpływa na zdrowie?

Święta Hildegarda z Bingen i jej życie

Hildegarda urodziła się 16 września 1098 roku w Rupersberg niedaleko Bingen. Była dziesiątym dzieckiem Hildeberta i Mechthyldy von Bermersheim. Już jako trzyletnie dziecko posiadała nadprzyrodzone zdolności wizjonerskie, o których nikomu nie powiedziała. Rodzice wywodzący się z średniozamożnej szlachty frankońskiej zgodnie z panującą tradycją dziesięciny, powierzyli ośmioletnią córkę Bogu. Hildegarda trafiła więc pod opiekę przeoryszy konwentu benedyktynek w Disbodenbergu - mądrej i szlachetnej Jutty, która zadbała o jej skrupulatne wykształcenie. Była jednak dzieckiem chorowitym. Często doskwierały jej różne dolegliwości.
Jutta wprowadziła swoją podopieczną w życie zakonne, nauczyła czytać, pisać, śpiewać psalmy i stała się dla Hildegardy przyjaciółką. Dzięki swej inteligencji i subtelnej umiejętności wykorzystywania zdobytej wiedzy zyskała rozgłos i uznanie. Po śmierci Jutty Hildegarda z Bingen jednogłośnie została wybrana na przełożoną klasztoru. Jako przeorysza wielokrotnie miała wizje, podczas których komunikowała się z Bogiem, ale przez skromność i nieśmiałość nie ujawniła tego faktu. W 1141 roku podczas jednej ze swoich wizji ujrzała światło w którym objawił się Bóg. Nakazał Hildegardzie spisać swoje wizje. Zadanie to przeraziło Hildegardę, gdyż uważała się za niegodną powierzonego jej zadania. Zachęcana do pisania, przez swojego nauczyciela i spowiednika Volmara, ciągle stawiała opór. Hildegarda podupadała na zdrowiu, w końcu uległa namowom i jej stan zdrowia się polepszył. Powstało wówczas jej pierwsze znakomite dzieło SCIVIAS, którego napisanie zajęło jej 10 lat. W nim też zawarła swoją pierwszą wizję i boże słowa: „Zapisz wszystko, co widzisz i słyszysz, głoś cuda Boże”. W tym samym czasie do klasztoru wstąpiła Ryszarda von Stade i obie kobiety połączyła długoletnia i szczera przyjaźń. Wizje Hildegardy przyniosły jej nie tylko radość, ale również zazdrość. Klasztor przybierał coraz większe rozmiary, owiana sławą Hildegarda z Bingen przyciągnęła do niego mnóstwo kobiet, które chciały zostać mniszkami.

Własny klasztor

W wieku 50 lat Hildegarda z Bingen podjęła ważną decyzję o przeniesieniu go do oddalonego o 30 km Rupertsbergu, gdzie założyła swój własny klasztor i została jego przełożoną. Spotkało się to z ogólnym sprzeciwem mnichów, lecz mimo początkowych kłopotów, decyzja ta okazała się trafna. W tym czasie spod jej pióra powstały:

  • „Physika” (Przyrodoznawstwo). Księga ta zawiera ponad 2 tysiące różnych sposobów leczenia ekstraktami drzew, zwierząt, roślin i kamieni szlachetnych.
  • „Causae et curie” (Przyczyny chorób i ich leczenie). W dziele tym Hildegarda z Bingen umieściła sztukę leczenia w kosmicznych ramach. Księga ta opisuje ponad 50 różnych chorób wraz ze sposobami ich leczenia.

W 1164 roku przeorysza stworzyła drugi klasztor w Eibingen.

Św. Hildegarda z Bingen i jej śmierć

Hildegarda zmarła 17 września 1179 roku, przeżywszy 81 lat, co na tamte czasy było niebywałym cudem - średni wiek życia w średniowieczu nie przekraczał 40 lat. W momencie jej śmierci na ciemnym niebie pojawił się jasny krzyż. Zjawisko to mimo wczesnej pory widzieli ludzie, uznając za cud.

Hildegarda żyła w czasach, w których kobiety nie cieszyły się zbyt wielkim poważaniem i szacunkiem. Jednak była na jak na owe czasy wyjątkiem, bowiem jej z jej zdaniem się liczono, a dla wielu była autentycznym narzędziem w rękach Boga. Wśród wiernych stała się obiektem admiracji, a z czasem – kultu. Historie o jej nadprzyrodzonych zdolnościach przenikały poza klasztorne mury i krążyły po średniowiecznej Europie.
U szczytu popularności Hildegarda została okrzyknięta "Sybillą znad Renu". Dla wielu jej głos był głosem, który niósł wieści wprost od Boga. Hildegarda była wspaniałą i utalentowana kobietą. Trudno opisać jej zasługi, gdyż mogła poszczycić się wieloma. Była Poetką, kompozytorką, wizjonerką, nie obca była jej medycyna naturalna i ziołolecznictwo, zasłynęła jako jedyna kobieta z pisania rozpraw teologicznych.

Wizje św. Hildegardy z Bingen

Jak już wspomnieliśmy, już od samego początku swojej nauki w klasztorze Hildegarda zaczęła miewać wizje, które z czasem sam Bóg nakazał jej spisać. Niegodna by je spisać, w końcu uległa i dzięki temu powstała skarbnica wiedzy, która towarzyszy nam do dziś. W wizjonerski sposób łączyła ona teologię, etykę, muzykę oraz sztukę w kompleksowym rozumieniu człowieka, stworzenia i kosmosu. Na podstawie tego powstała m.in. dieta orkiszowa, której główną orędowniczką jest właśnie święta Hildegarda z Bingen.

O pierwszej swojej wizji mówiła: „I stało się w roku 1141 od dnia narodzin Jezusa Chrystusa, że gdy miałam 42 lata, i siedem miesięcy, rozwarły się niebiosa i oślepiająca światłość niespotykanej jasności oblała cały mój umysł. I roznieciła ogień w moim sercu i piersi, jak płomień, nie paląc a ogrzewając ciepłem... i raptem pojęłam znaczenie ksiąg, to jest psałterza i innych ksiąg Starego i Nowego Testamentu”1

Rozgłos jej wizji był tak duży, że trafiły one także do ówczesnego papieża i były weryfikowane przez specjalną komisję, która została wysłana do klasztoru, w którym działała. Dzięki wstawiennictwu papieża Eugeniusza oraz Bernarda z Clairvaux – teologa i członka zakonu cystersów, Hildegarda z Bingen uzyskała błogosławieństwo i pozwolenie na rozpowszechnianie swoich idei. Wizje św. Hildegardy zostały spisane i rozpowszechniane.

Co istotne, średniowieczna mniszka pozostawiła po sobie także liczne listy (ponad 300), w których to udzielała rad, które miały wpływ również na ówczesną politykę. Hildegarda z Bingen otwarcie podnosiła również głos przeciwko złemu stanowi rzeczy w Kościołach. Nie bała się władzy kościelnej, co nie podobało się ówczesnym możnym. Została za to ukarana interdyktem (nakładany przez władze kościelne zakaz odprawiania obrzędów religijnych na danym terenie, przez grupę ludzi lub konkretną osobę) na rok przed swoją śmiercią.

Hildegarda z Bingen jako święta - proces kanonizacji

Proces kanonizacyjny Hildegardy z Bingen rozpoczął się w roku 1227, ale nie został zamknięty. Dopiero 10 maja 2012 roku papież rozszerzył jej kult poprzez kanonizację równoważną. 7 października tego samego roku papież Benedykt XVI uczynił św. Hildegardę z Bingen, przez co stała się 4 kobietą doktorem w historii kościoła.

Św. Hildegarda z Bingen pozostawiła po sobie wiele książek, które współcześnie są odtwarzane i analizowane.

Leczenie św. Hildegardy z Bingen

Medycyna św. Hildegardy z Bingen jest obecnie coraz bardziej popularna, mimo że jej założenia zostały spisane kilkaset lat temu. Średniowieczna mniszka ze swoją wiedzą i wyobrażeniami na temat leczenia chorób w dużym stopniu niejako wyprzedza współczesnych lekarzy. Według św. Hildegardy z Bingen człowiek jest z natury osobą zdrową, lecz poprzez swoje odżywiania, jak i styl życia może wpływać na zdrowie. Może je albo wspierać, albo też je zniszczyć.

Leczenie chorób św. Hildegardy z Bingen opiera się w głównej mierze na całościowej koncepcji obrazu świata, w którym uwzględnia się wszystkie poziomy ludzkiego bytu, płaszczyznę:

  • Boską, która ma ścisły związek ze stosunkiem do Biga. Jej zdaniem, jeżeli relacja z nim zostanie zerwana, wówczas może się pojawić choroba.
  • Kosmiczną, która powstaje w wyniku dysharmonii człowieka i czterech żywiołów, o których wspominał również grecki filozof Hipokrates, ponad którymi człowiek znajduje się w równowadze z kosmosem.
  • Cielesną odnoszącą się do zachwiania równowagi czterech płynów ustrojowych.
  • Duchową, odnoszącą się do tego, że wszelkie choroby powstają wskutek braku pozytywnych cech ducha.

Zdaniem św. Hildegardy z Bingen świat, stworzony przez Boga, posiada wszystkie środki lecznicze, które są w stanie korzystnie wpływać na zdrowie człowieka:

  • Terapia poprzez właściwe odżywianie. Tutaj podstawą żywienia zdaniem średniowiecznej mniszki jest dieta orkiszowa.
  • Leki, które znajdziemy w przyrodzie. Wszelkie przyprawy i zioła na różne dolegliwości.
  • Terapia kamieniami szlachetnymi.
  • Terapia oczyszczająca.
  • Fizjoterapia.
  • Psychoterapia oparta o poznanie siebie i post.
  • Terapia ruchowa.
Hildegarda z Bingen

Książki św. Hildegardy z Bingen i współczesne publikacje, które warto zgłębić

Literatura dotycząca św. Hildegardy z Bingen jest bardzo rozległa. Wśród publikacji, z którymi warto się zapoznać, a na której również bazowaliśmy tutaj, wymienia się m.in.:

Bibliografia:

Piotr Semka. Hildegarda, czyli nieustająca tajemnica. „„Rzeczpospolita””, s. A26-A27, 19–20 grudnia 2009. Warszawa.

Tags: Hildegarda z Bingen

Sprawdź najlepsze produkty w naszym sklepie.